Gustavo Dudamel: “De wereld staat op zijn kop, we moeten ons empathisch vermogen terugkrijgen.”

Gustavo Dudamel beleeft een keerpunt in zijn carrière: het einde van zijn periode als hoofd van de Los Angeles Philharmonic en het begin van zijn avontuur bij de New York Philharmonic, naast zijn voortdurende liefdesaffaire met de orkesten van het Venezolaanse Systeem en zijn recente succes met het operaproject Fidelio , wat heeft geresulteerd in een documentaire gefilmd door zijn vrouw, de actrice en regisseur María Valverde. Deze opera werd in Barcelona echter niet helemaal begrepen, omdat niet duidelijk werd uitgelegd dat het om een ​​integrerend idee voor dove mensen ging – zowel op het podium als in het publiek – en omdat men het een ietwat vreemde productie vond die het Liceu opvoerde.

De Venezolaanse maestro maakt van zijn autoritten door deze werelden gebruik om via de telefoon over zijn werk te kletsen. Dit weekend komt ze naar Spanje voor haar werelddebuut met het London Symphony: komende vrijdag in Madrid, zaterdag in het Liceu met Marina Rebeka in Ravels Shéhérazade en zondag in het Palau de la Música met Mahlers Titan , als onderdeel van BCN Clàssics.

Lees ook

Hoe komt het dat je nog niet hebt gedebuteerd bij het London Symphony?

Ik kwam vele jaren geleden als student naar Londen, naar een academie die was opgericht door Kurt Masur en Christoph von Dohnányi en die Allianz Academy heette. Dat deed ik met de Philharmonic, het enige Londense orkest dat ik heb gedirigeerd. Ik heb dit orkest altijd gedirigeerd. We hebben op tournee geweest en het laatste dat we hebben opgenomen was de soundtrack voor De Notenkraker . Maar ik wilde heel graag het London Symphony Orchestra dirigeren en ik heb uitnodigingen gekregen. Maar de tijd en verplichtingen gaven me daar geen gelegenheid voor. Het is vreemd om op dit punt te debuteren, maar het behoudt de onschuld van het steeds weer leren kennen van een andere groep muzikanten, en vooral deze groep muzikanten, die geweldig zijn.

En ze ontmoeten elkaar ook tijdens het Ravel-spelen.

Ravel en Mahler, ja, beide programma's zijn heel bijzonder. Het programma van het Liceu is prachtig, met Shéhérazade en de Spaanse Rhapsody begeleid door stukken van Richard Strauss. Een kleurrijk programma met veel bijzondere nuances.

Ravel is, samen met Stravinsky, een inspiratiebron voor u. Hoe ervaart u het als u de partituur in het geheim leest?

Het is een plezier om het te bestuderen vanwege het uitgebreide kleurenpalet. En in dit geval zijn het net kleine juweeltjes: de Spaanse Rapsodie is als een schilderijtje dat een feestelijk moment, een moment van bezinning verbeeldt... Zijn eindeloze creativiteit geeft ons die glinsteringen, die prachtige schaduwen die hem tot een unieke dirigent maken. Mijn relatie met Ravel gaat terug tot het begin. Ik ontdekte het met de opera The Boy and the Spells. En het was fascinerend om te zien hoe ze de instrumenten optimaal konden benutten om kleuren te creëren. Vandaaruit maakte ik Boléro , Daphnis ...

Het is iets unieks om een ​​nog niet eerder gepubliceerd werk van Ravel in première te laten gaan. Hij is een componist die magie werkelijkheid maakt.”

Een paar maanden geleden beleefde Ravel zijn première in New York, een tot nu toe onbekende locatie.

Het was geweldig om dat te ontdekken en te doen. En Sémiramis werd ook in Catalonië ontdekt! Hij is een jonge Ravel die destijds sterk beïnvloed werd door de Russische school. Je kunt het je bijna niet voorstellen: na zoveel jaar een werk van een van de belangrijkste componisten van de 20e eeuw en uit de muziekgeschiedenis in première laten gaan.

Hoe zou je Ravel omschrijven aan mensen die het niet kennen?

Hij is een magische componist. Ik ben onder de indruk van de manier waarop hij stukken orkestreert die al voor piano zijn geschreven, en van zijn creativiteit, van zijn oneindige drang om unieke, magische werelden te creëren waarin je al je zintuigen kunt beroeren... Ravel opent al je zintuigen: je hoort iets en je proeft het, je ruikt het, je voelt het op je huid. Maakt magie werkelijkheid.

Ik ben opgegroeid met bolero’s: je haalt de schoonheid uit een moment dat misschien verdrietig lijkt.”

Hij sluit een hoofdstuk af in Los Angeles en begint een nieuw tijdperk in New York, waar hij al een seizoen heeft aangekondigd. Hoe ervaar je nostalgie en word je tegelijkertijd enthousiast over het nieuwe?

Van nostalgie wordt veel genoten. Ik ben, net als elke goede Latino, opgegroeid met het luisteren naar bolero's, liedjes over liefde en liefdesverdriet, en uiteindelijk probeer je de schoonheid uit dat moment te halen, dat misschien verdrietig lijkt. Het is duidelijk een heel bijzonder moment, een hoofdstuk in de lange en mooie relatie met de sluiting van het Los Angeles Philharmonic Orchestra. Maar het boek is nog niet af. Los Angeles zal er altijd zijn, als onderdeel van mijn pad als kunstenaar, als mens en als wereldburger. Dat zal zo blijven, maar dan met andere toezeggingen. Er heerste altijd een goede werksfeer en sfeer.

En hij gaat naar een Democratische hoofdstad in de Verenigde Staten waar politieke chaos heerst.

De wereld staat een beetje op zijn kop, maar ik ben een heel optimistisch persoon en zie kansen in moeilijke tijden. Dit is het: kijken wie we zijn en hoe we handelen. Het is een kans voor de mensheid om na te denken en te begrijpen waar we naartoe gaan en wat we voor de toekomst willen en, bovenal, wat we de nieuwe generaties kunnen bieden. Want deze moeilijke tijden ontstaan ​​niet toevallig. Ik geef het voorbeeld van de analogie met het orkest. Er is niets dat meer verschilt tussen muzikanten dan tussen muzikanten, en tussen instrumenten als het gaat om bereik, kleur en klank. Maar op het moment dat ze samenkomen, creëren die verschillen harmonie. Door verschillen heen kunnen we veel belangrijke dingen ontdekken. Het probleem is dat veel mensen misbruik maken van de verschillen om ons nog verder uit elkaar te drijven. Ik denk dat de wereld terug moet naar het pad van empathie, van het begrijpen van anderen, ook als we het niet met elkaar eens zijn. Het is de enige manier om verandering te bewerkstelligen, waarbij we samen kunnen leven en elkaar kunnen begrijpen, ook als we het niet met elkaar eens zijn.

Verschillen creëren, wanneer ze samengaan, harmonie, maar velen maken er misbruik van om ons nog verder uit elkaar te drijven.”

Welke mijlpalen wilt u met de New York Philharmonic bereiken?

Op dit moment moet ik er zijn om te zien welke ideeën ik wil ontwikkelen, want dat is teamwerk. Nu ben ik bezig de instelling grondig te leren kennen en de realiteit onder ogen te zien, want het zijn heel specifieke eigenaardigheden. Het is belangrijk dat ik niet zomaar binnenkom en veranderingen aanbreng, omdat ik veranderingen wil aanbrengen. Dit is een van de oudste culturele instellingen ter wereld. Het orkest werd in hetzelfde jaar opgericht als de Wiener Philharmoniker, in 1842, en kent een indrukwekkende geschiedenis. Er hebben dirigenten gewerkt en er is muziek voor geschreven. Het is belangrijk om dit allemaal te eren en vooruit te blijven gaan. Ik geloof er sterk in dat we beter in contact kunnen komen met de nieuwe generatie door ambitieus te zijn in de manier waarop we programmeren: welke muziek en kunstvormen kunnen we inzetten om de nieuwe generatie verder te ontwikkelen en meer bruggen te slaan?

In het Venezolaanse systeem bestaat een generatie indrukwekkende muzikanten. Deze jonge mensen vertegenwoordigen de kracht van de wil om dingen te veranderen.

In december treedt hij op met het Nationaal Jeugdorkest van Venezuela. Viert u het 50-jarig jubileum van het Systeem?

Ja. Vorig jaar mocht ik op tournee met het Nationaal Kinderorkest van Venezuela en dit keer is het de volgende stap: het Nationaal Jeugdorkest van Venezuela. Ik ben heel enthousiast, want er is een generatie geweldige muzikanten. Deze jongens symboliseren de kracht van het verlangen om dingen te kunnen veranderen.

Heb je een goede balans gevonden met de Venezolaanse regering?

Het systeem is in de afgelopen 50 jaar door opeenvolgende regeringen ondersteund. Het is een solide instelling die stand zal houden. Met zijn intelligentie is Maestro Abreu erin geslaagd om dit systeem verder te brengen dan negen, tien regeringen... Ondanks alle omstandigheden en moeilijkheden, blijft het systeem vooruitgaan. Het komt van de Venezolaanse staat en elke regering steunt het op welke manier dan ook. Ik zag het als een complexe taak voor de heer Abreu: de hoeveelheid lobbywerk, de urenlange wachttijd voor hulp... Mijn relatie met het systeem is onverwoestbaar. Het opende voor mij de deur naar muziek, dat is alles voor mij. Ik zal je altijd steunen, in dit leven en in het hiernamaals.

Mijn relatie met het systeem is onverwoestbaar. Hij heeft voor mij de deur naar muziek geopend en hij zal altijd mijn steun hebben, in dit leven en in het hiernamaals.”

De vraag had anders moeten zijn: heeft de Venezolaanse regering een goede balans gevonden met het systeem?

Als er een programma is dat culturele, educatieve, sociale en andere resultaten oplevert, dan verdient het uiteraard steun. En het is een ontmoetingspunt: kijk maar naar de diversiteit aan mensen die de concerten bezoeken. Ze hebben allemaal een andere economische achtergrond, maar ook een andere politieke of religieuze overtuiging. Ze genieten er allemaal van en steunen deze kinderen en jongeren die muziek maken. Al die mensen voelen zich weerspiegeld. Dat is een land transformeren.

Lees ook

Hoe was het om te werken aan het familieproject met de documentaire over Fidelio en het koor Manos Blancas?

Een van de mooiste dingen is dat Maria en ik veel dezelfde waarden delen. Daarom dromen we ervan om die waarden een beetje te veranderen. Maria had Maestro Abreu al vóór mij ontmoet en was al vóór onze ontmoeting een bewonderaar van het Systeem. Deze film is het resultaat van jouw harde werk, waarin je deze kinderen hebt zien transformeren en groeien. Ik denk dat het begeleiden van hen hen ook veel bemoediging heeft gegeven; ze voelden zich gehoord en gezien. En als je het thuis ervaart, wordt het nóg specialer. Het was een voorrecht om mijn professionele leven te delen met María. Ze is een fantastische actrice en regisseur, maar ik ben een compleet mens en kunstenaar, van wie ik veel leer en die mij enorm inspireert.

In juli keert hij terug naar het Liceu met West Side Story. Bent u op de hoogte van de successen van Nadine Sierra?

Ja, Nadine verhuist al naar Barcelona, ​​​​ha ha! Ze is zo blij. Wat kan ze toch goed zingen. Ik heb al eerder met haar samengewerkt en ik denk dat West Side Story iets prachtigs gaat worden met Juan Diego, die een broer voor het leven is. De hele cast is geweldig, we gaan heel veel plezier hebben.